Het spoor naar India

De afgelopen vijf dagen heb ik vrijwel niks anders gedaan dan duiken. Het eiland is prachtig tropisch, het water is heerlijk warm en het leven onder de zeespiegel is overweldigend mooi. De duikschool, Barefoot, is zeer professioneel en heeft prima apparatuur maar vandaag ging het desondanks toch goed fout.

Mijn resort is het Holiday Inn. Behalve de naam heeft dit niks gemeen met de bekende hotelketen. Ik heb een stoer fietsje gehuurd waar ik het hele eiland mee kan rondcrossen. De locale mensen vinden het maar wat grappig om te zien, ik vind het vooral erg lekker om weer wat te fietsen.

De duikschool Barefoot is vlakbij mijn resort. Voor het duiken meld ik me daar al om 7 uur ‘s ochtends. Ik ontbijt daar en rond half 8 / acht uur gaan we dan in een kleine boot op weg naar de eerste duiksite. De afstanden zijn soms vrij groot, de reis kan soms wel twee uur duren. De tweede duik die dag is op dezelfde plek of een plek in de buurt. Ondertussen of naderhand kan er geluncht worden op de boot. Alles is prima geregeld.

Twee duiken per dag, dat brengt de teller op 19 duiken totaal. Nog lang niet genoeg om ervaren genoemd te worden maar van de tien duiken van de afgelopen dagen heb ik veel geleerd. Vooral van de negende.

De duikplek heette Johnny’s Gorge. Wie Johnny is, geen idee. Het is een vrij diepe duik. Pas onder de 20 meter kan het echt mooie koraal gevonden worden. Op die diepte wordt het wel erg belangrijk om aan je “bottom time” te denken. Hoe dieper je gaat, hoe korter je daar mag blijven zonder problemen. En ook: hoe langzamer je weer naar boven moet komen.

Als je dieper gaat, neemt de druk van het water op je lichaam toe. Je hebt daardoor meer lucht nodig om te voorkomen dat je longen imploderen. Daardoor krijg je naast zuurstof, ook veel meer stikstof binnen dan normaal. Dit overschot lost op in het bloed.

Als je weer naar boven gaat, komt het stikstof weer vrij, in de vorm van kleine belletjes. Als die belletjes maar klein genoeg zijn dan is het geen probleem en kan alles gewoon ontsnappen. Maar grote belletjes kunnen ophopen in het lichaam en allerlei narigheid veroorzaken. Dit is decompressie-ziekte. Gewrichten kunnen hierdoor bijvoorbeeld samenspannen in een spasme, en daarvan komt ook de bijnaam “the bends”. Maar je kan er ook allerlei vervelende interne bloedingen door krijgen, die verre van bevorderlijk zijn voor je levensverwachting.

Dit wil je natuurlijk allemaal voorkomen, daarom heeft men de duikcomputer uitgevonden. Die meet de diepte, en berekent hoe lang je daar mag blijven zonder nadelige effecten. En als je weer naar boven gaat zorgt ie ervoor dat het niet te snel gaat, en dat je de nodige veiligheids-stops maakt. Als je je daaraan houdt, zit je goed.

Maar dan moet dat natuurlijk wel lukken. Want je hebt ook nog zoiets als: materiaalpech. En dat kan natuurlijk altijd gebeuren, vooral op de slechtste momenten.

De belangrijkste reden voor ongelukken is echter: niet goed opletten.

Ik ben een voorzichtige duiker. Dit is er ook wel ingeramd door mijn leraar in Egypte, Paul Ravenhill. Ik vergeet de checklist nooit. Bruce Willis Ruins All Films. BCD, Weight, Releases, Air, Final check. Zo ook nu niet. Ik rolde met een backroll het water in. Hiervan komen later overigens nog full colour action pictures, als de internetpijp wat dikker is.

De afdaling ging voorspoedig. Het beloofde een mooie, rustige duik te worden. Aan de oppervlak was er wat stroming maar dieper was het bijna “waterstil”. Het was er erg druk, het zeeleven was in ruime mate aanwezig. Enorme schollen vissen die loom rondzweefden. Prachtig levend en fel gekleurd koraal, overal waar je keek. Een prachtduik.

Mijn duikcomputer gaf aan dat ik weer moest gaan denken aan naar boven gaan, en mijn lucht-meter was het daar ook wel mee eens. Dus rustigaan ging ik samen met mijn buddy omhoog. Veiligheidsstop van drie minuten op 6 meter, en daarna was ik toch wel weer blij toen ik mijn kop weer in adembare lucht had gestoken.

De boot was een heel stuk verderop, en maakte geen aanstalten om onze kant op te komen. Dus dobberden we wat rond op onze opgeblazen vesten. Na een tijdje kwam de boot toch onze kant op.

Toen ik naar binnen klom zag ik Mark, een van de duikers uit onze groep, in de boot liggen. De crew stond eromheen met een nood-zuurstoffles. Mark zag er slecht uit. Hij stamelde, happend naar adem en met verwilderde ogen: “my regulator just stopped. At 80 feet! Don’t know why!”

De regulator is het ding dat de perslucht in de fles omvormt naar adembare lucht. Dat is op zich een heel simpel apparaat, en als deze stopt heeft dat meestal een duidelijke reden. Meestvoorkomend is dat je lucht gewoon op is. Maar dat is vrij vervelend, op 24 meter diepte.

Maar ook daar is een fail safe voor ingebouwd. Duiken doe je altijd met een buddy. En iedere duiker heeft altijd twee regulators bij zich, zodat de ander deze in geval van nood kan gebruiken. Daarvoor zijn gebaren verzonnen. En gezellig met zijn tweeen een fles delend, kun je dan rustig en veilig omhoogkomen.

Maar dan moet daar wel tijd voor zijn. En de buddy moet in de buurt zijn. En die moet het signaal zien. Zo niet, dan sta je er alleen voor. En dan heb je maar 1 keus: een forced emergency ascent.

Precies dit was Mark dus overkomen. Half verlamd kwam hij naar boven knallen vanaf de zeebodem, kotsend en totaal uit zijn plaat.  Gelukkig had hij onthouden om uit te ademen, anders waren zijn longen finaal uitelkaar gescheurd, door de uitzettende lucht. Hij is de boot ingevist en meteen aan de zuurstof gezet.

Normaal is de standaardprocedure bij dit soort ongelukken: meteen naar de decompressie-kamer, waar de patient weer op hoge druk wordt gebracht zodat dit nu langzaam afgebouwd kan worden, zonder schade.

Een detail was dat de Andaman eilanden geen decompressie-kamer hebben.

Mark was nog een tijd van de wereld, in shock, en kotsmisselijk. Gelukkig knapte hij na een tijdje wel op; en de effecten van “the bends” bleven ook uit. Hij was door het oog van de naald gegaan; nog nooit was hij zo dicht bij de dood geweest, zei hij naderhand. Ik kon me daar iets bij voorstellen.

Na onderzoek bleek dat de zuurstoffles totaal leeg was. Terwijl deze wel vol was voordat hij het water in ging. Wat er waarschijnlijk is gebeurd, is dat een van de regulators in “free flow” was gesprongen. Er spuit dan non stop lucht uit en dat kan je fles binnen een paar minuten legen.

Dit maakt een hoop lawaai en normaliter merk je dat. Al was het maar aan je snel teruglopende luchtmeter. Maar misschien niet als je loopt te prutsen met een nieuwe onderwatercamera, als je moet duiken met een heel afwijkend BCD-systeem dan je in Amerika gewend bent, en als het al een tijd geleden is dat je voor het laatst dook.

Dan vergeet je misschien ook om tijdens het afdalen even de meters in de gaten te houden. Als je tientallen meters diep opeens de meter op nul ziet staan is het al te laat. Maar zelfs dat had hij niet gemerkt; hij kreeg gewoon opeens geen lucht meer, en raakte in paniek. Niet zo heel gekke reactie.

Mark werd naar het duikcentrum teruggebracht en de rest vertrok weer voor de tweede duik. Deze duik was niet zo mooi als de eerste, en dat lag niet alleen aan het slechtere zicht of de sterke stroming.

Gelukkig zag Mark er weer goed uit toen we terugkwamen. Overmorgen zou hij gewoon weer gaan duiken. Maar dan zou hij wel elke minuut op zijn meters kijken!

Ik vond dit een mooie trigger om de volgende stap in mijn duikcarriere te zetten. Ik had er in Nederland al speciaal een EHBO cursus voor gedaan, waavoor mijn vorige werkgever zo aardig was om te betalen. Morgen begint mijn Rescue Diver cursus. Eerst een dag theorie, dan een dag oefenen, en dan een praktijkexamen. Ben erg benieuwd wat ik daar allemaal voor ellendige rampscenario’s voor mijn kanis krijg. Bring it on!